Jak upolować smaczny kąsek?

Bociany w swym postępowaniu kierują się tymi samymi zasadami ekonomiki działania jaki obowiązują wszystkie istoty, w tym ludzi. Chodzi o osiągnięcie maksymalnego efektu lub poniesienie minimalnych kosztów. Dlatego też wybierany jest najłatwiej dostępny lub występujący w dużej ilości rodzaj pokarmu. Wyłapywane są w pierwszej kolejności ofiary większe, a później małe, także wcześniej są wykorzystywane żerowiska w pobliżu gniazda a potem w większej odległości. Te ogólne reguły postępowania są adaptowane stosownie do sytuacji. W zależności od rodzaju żerowiska i oczekiwanych ofiar bociany żerują na kilka sposobów. Badania nad efektywnością żerowania oparte są na 5-cio minutowych obserwacjach i liczeniu ile razy ptak złowi i połknie porcję pokarmu. Połykanie kęsów jest bardzo łatwe do ustalenia, ponieważ ptak łapie ofiary końcem dzioba i podrzucając w charakterystyczny sposób głowę wrzuca je do gardła. Okazało się, że ptaki mają różne sposoby łowienia i różną skuteczność - inaczej zachowują się na łąkach, inaczej na ścierniskach, a jeszcze inaczej za kosiarką. Wyróżnić można takie podstawowe sposoby żerowania jak:

- przeszukiwanie żerowiska

- czatowanie

- polowanie okazjonalne

- zbieranie

- wyszukiwanie

P - przeszukiwanie żerowiska, jest to najczęstszy sposób żerowania. Ptak posuwa się miarowym krokiem, z niezbyt uniesioną głową i chwyta z powierzchni ziemi kolejne ofiary. Jego ruchy w trawie także wypłaszają niektóre ofiary.

Cz - czatowanie stosowane jest niemal wyłącznie przy łowieniu gryzoni. Ptak stoi nieruchomo nad norą, z dziobem opuszczonym pionowo w dół i jest przygotowany do zadania ciosu dziobem.

O - polowanie okazjonalne stosowane przy szybkim odsłanianiu terenu np. w czasie prac agrotechnicznych lub przy polowaniu na ofiary opuszczające płonący teren. Ptak idzie z wysoko podniesioną głową i podbiega do kolejnych ofiar.

Z - zbieranie stosowane w przypadkach masowego wystąpienia pokarmu. Ptak stoi w jednym miejscu i dziobem zbiera wokół siebie ofiary,

W - wyszukiwanie stosowane czasami przy żerowaniu w wodzie. Ptak chodzi z zanurzonym, niekiedy otwartym dziobem i przeszukuje dno.

Ustalona efektywność tych sposobów żerowania to od 0 do 240 ofiar/5 minut. Zwykle w czasie przeszukiwania bociany łowią 5-40 drobnych ofiar/5 minut, a jeżeli są to ofiary duże to w ciągu 5 minut złowionych zostaje 2-3 sztuki. Maksymalna podana wyżej wartość dotyczy zbierania w wysokiej trawie drobnych koników polnych. Powstaje pytanie, co się bardziej opłaca: czy czatować kilkanaście minut nad norą, aby złowić jednego nornika, czy też przeszukiwać łąkę i złapać w tym czasie kilkanaście dżdżownic, czy też zebrać kilkaset pasikoników. Odpowiedź na to może dać tylko bioenergetyka, ale jest to już zupełnie odrębne zagadnienie. Istotne jest, że ptaki nie stosują cały czas jednego sposobu żerowania, lecz zmieniają zachowanie w zależności od warunków.

(tekst Z. Jakubiec)

• Składanie i wysiadywanie jaj
• Zajmowanie i budowa gniazda
• Gdzie osiedlają się ptaki młode?
• Więzi małżeńskie
• Walki o gniazda

• Powracanie do tego samego gniazda
• Obowiązki rodzicielskie
• Zniesienia
• Wychów młodych
• Jak wykarmić głodną gromadkę?
• Co by tu zjeść?
• Jak upolować smaczny kąsek?
• Ulubione żerowiska
• Jak daleko do nakrytego stołu?
• Tragedie rodzinne
• Lata dobre i złe efekty lęgów
• Przylot (pierwszego i drugiego ptaka z pary)
• Składanie i wysiadywanie jaj
• Wychów młodych i wyloty z gniazd
• Odlot (ptaków młodych i dorosłych)
• Wędrówki i zimowanie
• Lot bociani
• Trasy wędrówek Europa – Afryka
• Wędrówka wiosenna
• Wędrówka jesienna
• Sukcesy i dramaty
• Obrączkowanie i radiotelemetria satelitarna
• Długość życia
• Zimowiska i zimowanie
• Przypadki zimowania w Polsce
• Walki bocianie o gniazdo w Ustroniu
• Sześcioraczki w bocianich gniazdach
• Sejmiki bocianie rozpoczęte
• Dzicy lokatorzy w gniazdach bocianich
• Trudy bocianiej podróży do Afryki
• Dlaczego bociany odlatują do Afryki?